Kaza Sonrası Gözden Kaçan Haklar.Avukat Fatma Şeyma Yılmaz Doğan Uyardı.

Kaza Sonrası Gözden Kaçan Haklar.Avukat Fatma Şeyma Yılmaz Doğan Uyardı.

Trafik kazaları, sadece anlık fiziksel hasarlara değil, aynı zamanda araç sahibinin ekonomik menfaatlerine de zarar verir. Çoğu zaman araç tamir edilir, onarım faturaları sigorta şirketince karşılanır ve mesele kapandığı sanılır. Oysa ki araç sahibinin uğradığı zarar, yalnızca parçaların değiştirilmesiyle sınırlı değildir. Araçta meydana gelen değer kaybı ve kazaya bağlı olarak yaşanan kullanım mahrumiyeti, hukuken tazmin edilebilir zarar kalemleridir.

Yargıtay kararları ve uygulamada oluşan içtihatlar doğrultusunda, bir aracın daha önce kazaya karışmış olması, onarılsa dahi ikinci el piyasa değerini düşürmektedir. Bu ekonomik değer kaybı, kazada kusursuz veya daha az kusurlu olan tarafça, kazaya sebebiyet veren sürücünün zorunlu mali sorumluluk sigortası (trafik sigortası) kapsamında tazmin edilebilir.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun genel hükümleri uyarınca, uğranılan maddi zararlar giderilmelidir. Değer kaybı da bu kapsamda değerlendirilmekte olup, araç sahibinin araç satışındaki potansiyel gelirinden mahrum kalması, somut bir maddi zararı ifade eder. Bu zarar, ekspertiz raporları ve emsal araç verileri ile kolaylıkla belgelenebilir.

Kazaya karışan aracın onarım süresince kullanılamaması, özellikle ticari araçlar için doğrudan gelir kaybı anlamına gelir. Örneğin, bir taksi veya servis aracının çalışmadığı her gün, işletme sahibine doğrudan maddi zarar verir. Ancak bu zarar yalnızca ticari araçlarla sınırlı değildir.

Özel araç sahipleri de, araçsız kaldıkları süre zarfında toplu taşıma kullanmak ya da araç kiralamak durumunda kalabilirler. Bu tür giderler, belgelendirildiği takdirde kullanım mahrumiyeti tazminatı kapsamında sigorta şirketinden talep edilebilir. Türk Borçlar Kanunu’nun 49. ve devamı maddeleri uyarınca, haksız fiil neticesinde doğan her türlü zararın giderilmesi esastır.

Araç değer kaybı ve kullanım mahrumiyeti talepleri için izlenmesi gereken hukuki süreç şu şekildedir: Kaza tespit tutanağı ve eksper raporları ile zarar belgelenmelidir. Kusurlu olan tarafın sigorta şirketine yazılı başvuru yapılmalıdır. Sigorta şirketi talepleri reddeder veya eksik ödeme yaparsa, mağdur taraf Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilir. Komisyon kararı bağlayıcı olup, kısa sürede sonuç alınması açısından dava yoluna göre daha avantajlıdır. Gerekli hallerde, Asliye Hukuk Mahkemesi’nde tazminat davası açılması da mümkündür.

Unutulmaması gereken önemli bir husus da, değer kaybı ve kullanım mahrumiyetine ilişkin taleplerin, Borçlar Kanunu gereğince 2 yıllık zamanaşımı süresine tabi olduğudur.

Trafik kazaları sonrasında yalnızca görünür hasarların değil, aracın değerinde ve sahibinin kullanım hakkındaki kayıplarının da tazmin edilmesi, hukuk sistemimizin koruduğu temel prensiplerdendir. Ancak bu hakların kullanılabilmesi için sürücülerin bilinçli olması ve zamanında harekete geçmesi gerekir. Hukukun tanıdığı hakları bilmek ve kullanmak, yalnızca bireysel menfaat değil, adaletin tesisi bakımından da toplumsal bir sorumluluktur.