ERAL-NIT adlı beyin temelli bir bilişsel zekâ testinin geliştirilmesi ve uygulanması sürecini ayrıntılarıyla açıklamaktadır. Test, beynin frontal, parietal, temporal ve oksipital loblarının birlikte çalıştığı üst düzey zihinsel işlevleri değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda, test 16 alt bilişsel alanı kapsamaktadır; bunlar arasında alıcı dil, kaba motor hareket, sayısal yetenek, dikkat, yakınsak ve ıraksak düşünme, görsel algı, hafıza, sosyal beceriler gibi alanlar bulunmaktadır.
Çalışma Süreci ve Ebeveyn Katılımı:
ERAL-NIT, çocukların bilişsel profillerini belirlemekle kalmayıp, ebeveynlerin çocuklarının performansına dair değerlendirmelerini de analiz eder. Ebeveynler, çocuklarının genel ve özel performansına dair kısa bir değerlendirme yaparak sürece katılır. Bu değerlendirmeler, çocukların gerçek performans sonuçlarıyla karşılaştırılır; böylece ebeveyn değerlendirmelerinin tutarlılığı ölçülür ve varsa uyumsuzluklar hakkında geri bildirim sağlanır.
Veri Toplama ve Katılımcılar:
Araştırma, Türkiye’de TÜİK’in belirlediği 12 bölgeyi temsil eden şehirlerde uygulanmış ve her şehirden özel ve devlet okullarından öğrenciler davet edilmiştir. Bu çalışma, 2019-2020 yıllarında yürütülmüş ve Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Ercümend Ersanlı ve Samsun’daki bir okuldan Ali Kılıçarslan tarafından gerçekleştirilmiştir. 574 ebeveyn, çocuklarının özelliklerine dair değerlendirmeler yapmış, ayrıca çeşitli zihinsel bozukluk tanısı olan çocuklar da çalışmaya dahil edilmiştir.
Veri Analizi ve Sonuçlar:
Testin gözlemli ve gözlemsiz IQ puanlarının CAS (Cognitive Assessment System) puanları ile olan benzerlikleri incelenmiştir. Verilerin tanımlayıcı istatistiklerine göre gözlemler dikkate alınmadan elde edilen IQ puanları ile gözlemler dikkate alındıktan sonraki IQ puanları arasında yüksek korelasyon görülmüştür. Ayrıca, ERAL-NIT’in CAS ile güçlü bir pozitif korelasyona sahip olduğu belirlenmiştir. Verilerin cinsiyete göre analizi ise kadınların bilişsel performansta avantajlı olduğu bazı literatür bulgularıyla uyumludur.
Sonuç ve Geçerlilik Analizi:
ERAL-NIT, hastane tanılarıyla karşılaştırıldığında yüksek doğruluk oranları göstermiştir. Özellikle, Özel Öğrenme Güçlüğü (ÖÖG) teşhisi konulan bireylerin %83’ü ERAL-NIT tarafından doğru bir şekilde ÖÖG pozitif olarak tanımlanmıştır. Bu sonuçlar, testin geçerliliğini desteklemektedir.
ERAL-NIT, Türkiye’de bilişsel değerlendirme alanında önemli bir araç olarak kabul görmüş, ebeveynlerin değerlendirmeleriyle çocukların gerçek performanslarını karşılaştırarak kapsamlı bir bilişsel analiz sunmaktadır.