‘Tanrı parçacığını’ keşfeden bilim adamı Peter Higgs 94 yaşında öldü

Derleyen: Ayşe Kısakürek Atomaltı parçacığın varlığını ortaya koyan ‘gerçekten yetenekli bilim adamı’ Peter Higgs, 94 yaşında hayatını kaybetti.

Edinburgh Üniversitesi’nden emekli profesör olan bilim insanı, evrene nasıl şekil verdiğini gösteren Higgs bozonu çalışmasıyla Nobel ödülünün yanı sıra pek çok takdir kazandı. Parçacığın varlığını kanıtlama arayışı bilimin en büyük projelerinden biri haline geldi ve parçacık 2012 yılında Büyük Hadron Çarpıştırıcısı kullanılarak keşfedildi.

Araştırmanın sonuçları o kadar genişti ki, Higgs bozonuna ‘tanrı parçacığı’ adı verildi, ancak birçok bilim insanı bu ismi reddetti. Higgs, keşfin getirdiği şöhreti küçümsedi ve BBC’ye bunun ‘biraz baş belası’ olduğunu söyledi.
Üniversite, Higgs’in kısa bir hastalığın ardından Pazartesi günü Edinburgh’daki evinde hayatını kaybettiğini söyledi.
Edinburgh Üniversitesi müdürü ve rektör yardımcısı Sir Peter Mathieson şöyle konuştu:

“Peter Higgs olağanüstü bir şahsiyetti; vizyonu ve hayal gücü bizi çevreleyen dünyaya dair bilgimizi zenginleştiren gerçekten yetenekli bir bilim insanıydı. Onun öncü çalışmaları binlerce bilim insanını motive etti ve mirası, gelecek nesiller için çok daha fazlasına ilham vermeye devam edecek.”

Higgs, 1929 yılında İngiltere’nin Newcastle şehrinde doğdu. Kings College London’da eğitim aldı. Daha sonra 1960 yılında Edinburgh Üniversitesi’nde göreve başladı ve 1996’da emekli olana kadar orada çalışmalarını sürdürdü. 1999 yılında herhangi bir ünvan istemediği için şövalyelik ünvanını geri çevirdiğini açıklamıştı.

1964’te, sonunda kendi adını alacak olan parçacığa bağlı olarak parçacıkların nasıl kütle kazandığına dair bir teori geliştirdi. Bilim adamı, tüm fiziğin, evrenin var olması için gerekli olan ancak o noktada henüz keşfedilmemiş özel bir tür parçacığa (Higgs bozonu) bağlı olduğunu ileri sürdü.

Neredeyse 50 yıl sonra, Cern’ün Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, Higgs parçacığının kanıtını buldu ve bu, fiziğin Standart Modelini ve Higgs’in çalışmasını doğruladı. Bu onun bir yıl sonra Nobel ödülünü almasına ve bu ödülü Higgs’in çalışmalarından bağımsız olarak aynı teoriyi öne süren başka bir fizikçi olan Francois Englert ile paylaşmasına yol açtı.

Cern’ün Genel Müdürü Fabiola Gianotti, Prof Higgs’i ‘son derece ilham verici bir figür’ olarak tanımladı:

“Parçacık fiziğine olağanüstü katkılarının yanı sıra, Peter çok özel bir insandı, dünyanın her yerindeki fizikçiler için son derece ilham verici bir kişilikti, nadir görülen alçakgönüllü bir adamdı, harika bir öğretmen ve fiziği çok basit ama derin bir şekilde açıklayan biriydi. Cern’ün tarihinin ve başarılarının önemli bir parçası onunla bağlantılı. Çok üzgünüm ve onu çok özleyeceğim.”